Alles wat je moet weten over Vitamine D: Hoe krijg je voldoende binnen?
Gepubliceerd op 10/10/2023
Vitamine D: een essentiële voedingsstof met zeer cruciale functies. Leer alles over vitamine D, de verschillende vormen, functies, productiemethoden en hoe je ervoor zorgt dat je voldoende binnenkrijgt. Ook bekend als de "zonnevitamine" omdat ons lichaam het aanmaakt bij blootstelling aan zonlicht. Ontdek hier meer!
Wat is vitamine D?
Vitamine D is eigenlijk geen echte vitamine, maar een
prohormoon - een stof die ons lichaam kan omzetten in een hormoon. Er zijn
verschillende vormen van vitamine D, maar de twee belangrijkste zijn vitamine
D2 (ergocalciferol) en vitamine D3 (cholecalciferol). Vitamine D2 wordt meestal
aangetroffen in plantaardige bronnen, terwijl vitamine D3 voornamelijk wordt
gesynthetiseerd in onze huid als reactie op zonlicht en ook voorkomt in
dierlijke bronnen. Het wordt opgeslagen in vetweefsels en in de lever en nieren
omgezet in actieve vormen die verschillende functies in het lichaam vervullen.
De functie van vitamine D
Vitamine D speelt een cruciale rol in verschillende
lichaamsfuncties:
- Calciumabsorptie: Vitamine D helpt bij de opname van
calcium uit de darmen, wat essentieel is voor sterke botten en tanden.
- Immuunsysteem: Het speelt een rol in het reguleren
van het immuunsysteem en het verminderen van ontstekingen.
- Celdeling: Vitamine D reguleert de celdeling en kan
helpen bij het voorkomen van ongecontroleerde celgroei.
- Spierfunctie: Het is betrokken bij de spierfunctie en
kan spierzwakte en pijn helpen voorkomen.
- Hersenfunctie: Er is groeiend bewijs dat vitamine D
ook belangrijk is voor de gezondheid van de hersenen en het kan een rol spelen
in het verminderen van het risico op neurologische aandoeningen.
Onderzoek heeft ook aangetoond dat het een rol kan spelen
bij het reguleren van hormonen.
Hoe wordt vitamine D aangemaakt?
De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht. Wanneer
onze huid wordt blootgesteld aan UV-B stralen (ultraviolette B stralen) van de zon, zet deze cholesterol om in
vitamine D3. Dit wordt vervolgens naar de lever en de nieren getransporteerd,
waar het wordt omgezet in de actieve vorm van vitamine D (calcitriol) die ons
lichaam kan gebruiken.
Hoe krijg je vitamine D binnen?
Het verkrijgen van voldoende vitamine D is van vitaal belang
voor onze gezondheid, maar het kan soms een uitdaging zijn, vooral als je in
een regio met weinig zonlicht woont of bepaalde risicofactoren hebt, zoals een
donkere huidskleur of ouderdom. Hier zijn verschillende manieren om voldoende
vitamine D binnen te krijgen:
- Zonlicht: Zonlicht is de meest natuurlijke en
efficiënte bron van vitamine D. Het is belangrijk om regelmatig naar buiten te
gaan en blootstelling aan zonlicht te krijgen. Probeer dagelijks 15-30 minuten
in de zon te zijn, bij voorkeur tijdens de middaguren wanneer de UV-B stralen
het sterkst zijn. De aanbevolen tijd hangt echter af van je huidtype, locatie
en het tijdstip van het jaar. Overmatige blootstelling aan de zon kan echter
het risico op huidkanker verhogen, dus zorg voor een evenwichtige aanpak.
- Voedingsbronnen: Hoewel vitamine D niet overvloedig
voorkomt in voedsel, zijn er enkele natuurlijke bronnen waaruit je het kunt
halen. Vette vis zoals zalm, makreel en tonijn zijn goede bronnen van vitamine
D3. Eigeel, kaas en levertraan bevatten ook kleine hoeveelheden vitamine D.
Daarnaast worden sommige voedingsmiddelen verrijkt met vitamine D, zoals melk,
ontbijtgranen en plantaardige melkvervangers.
- Voedingssupplementen: Als je moeite hebt om voldoende
vitamine D binnen te krijgen via zonlicht en voeding, kan het nemen van
voedingssupplementen een goede optie zijn. Vitamine D-supplementen zijn
verkrijgbaar in zowel vitamine D2- als vitamine D3-vormen en kunnen in overleg
met een zorgverlener worden genomen om tekorten te voorkomen of aan te vullen.
Het is belangrijk om de aanbevolen dosering te volgen, aangezien te veel
vitamine D schadelijk kan zijn.
- Kunstmatige UVB-bronnen: Sommige mensen gebruiken
speciale lampen of zonnebanken met UVB-licht om hun vitamine D-spiegels te
verhogen. Dit moet echter met voorzichtigheid gebeuren en onder begeleiding van
een professional, omdat overmatige blootstelling aan kunstmatige UVB-straling
risico's met zich meebrengt, zoals verbranding en huidkanker.
Hoeveel vitamine D heb je nodig?
Te veel vitamine D kan leiden tot schadelijke bijwerkingen
zoals nierbeschadiging door overmatige kalkafzettingen. Het Voedingscentrum
geeft meer informatie over hoeveel vitamine D wordt aangeraden en hoeveel
vitamine D er in Nederland bij wet in supplementen mag zitten. Hierbij baseert
het Voedingscentrum zich op de richtlijnen van de Europese
voedselveiligheidsautoriteit EFSA en de Nederlandse Warenwet:
- Volgens de EFSA is de aanbevolen bovengrens voor vitamine D
voor volwassenen en kinderen in de leeftijd van 11 tot 17 jaar 100 microgram
per dag. Voor kinderen van 1 tot 10 jaar geldt een bovengrens van 50 microgram
per dag, terwijl voor kinderen tot 1 jaar de bovengrens 25 microgram is.
- In de Nederlandse Warenwet staat vastgelegd wat de maximale
hoeveelheid vitamine D is die toegestaan is in een supplement. Deze
hoeveelheden zijn bewust lager gehouden dan aanvaardbare bovengrenzen, omdat je
ook vitamine D via je voeding binnenkrijgt. Voor volwassenen en kinderen van 11
t/m 17 jaar is het maximaal toegestane gehalte vitamine D in een supplement 75
microgram per dag. Voor kinderen van 1 t/m 10 jaar ligt deze grens op 20
microgram per dag, terwijl kinderen tot 1 jaar maximaal 15 microgram per dag
mogen innemen.
In Nederland is het toegestaan om voedingsmiddelen te verrijken met vitamine D, maar er geldt een maximumniveau van 4,5 microgram/100 kilocalorieën om overmatige inname te voorkomen. Met name zuivelproducten voor jonge kinderen, zoals toetjes, kwark, yoghurt, pap en peutermelk, worden verrijkt aangeboden. Als ouder zijnde, wanneer je je kind extra vitamine D wilt geven in de vorm van druppels, capsules of tabletten, zorgt dit ervoor dat je kind al voldoende vitamine D binnenkrijgt. Bovendien biedt een vitamine D-supplement de zekerheid van de exacte hoeveelheid die je kind binnenkrijgt. Om die reden is het niet noodzakelijk om voedingsmiddelen met extra vitamine D te geven.
Vitamine D is een essentiële voedingsstof die betrokken is bij tal van lichaamsfuncties, zoals het opnemen van calcium, het reguleren van het immuunsysteem en het ondersteunen van de spierfunctie. Om voldoende vitamine D binnen te krijgen, is het belangrijk om te denken aan zonlicht, voedzaam eten en eventueel supplementen, vooral als je in een gebied woont waar de zon niet het hele jaar door schijnt. Het behouden van een optimale vitamine D-status en het ondersteunen van je algehele gezondheid vereist een gezonde balans. Vergeet niet om altijd een arts of een voedingsdeskundige te raadplegen voordat je begint met supplementen, zodat je de juiste hoeveelheid vitamine D krijgt die past bij jouw individuele behoeften.
Handige Links
Wat
kun je doen om voldoende vitamine D binnen te krijgen?
Ik
heb misschien extra vitamine D nodig
Zon
en vitamine D
Hoe
krijgt u genoeg vitamine D?